Καλλιτέχνες → ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ (ΣΤΑΥΡΗΣ)
Πληροφορίες
Ιδιότητα: Λυράρης, ΤραγουδιστήςΚαταγωγή: Φαντάκ, Όλασα
Ημ/νία γέννησης: 1896
Ημ/νία θανάτου: 1949
Πόλη διαμονής: Καλαμαριά Θεσσαλονίκης
Βιογραφικό
Ο Σταύρος Πετρίδης γεννήθηκε στο χωριό Φαντάκ' της Τραπεζούντας το 1896 και πέθανε στην Καλαμαριά το 1949. Είναι ο πατέρας του "Πατριάρχη" της λύρας Γώγου Πετρίδη.
Με τον ξεριζωμό του 1922, εγκαταστάθηκε στην Καλαμαριά, γνωστός ήδη από τον Πόντο ως λυράρης. Ο Σταύρης από έφηβος ήταν ώριμος τεχνίτης της λύρας και ασύγκριτος τραγουδιστής, ικανός να καλύψει όλες τις καλλιτεχνικές και ψυχαγωγικές απαιτήσεις κάθε ποντιακού γλεντιού και διασκέδασης. Προκαλούσε τον θαυμασμό όχι μόνο των Ποντίων αλλά και των Τούρκων. Στην Ελλάδα, ήταν ο καλλιτέχνης που διέδωσε την ποντιακή μουσική και το τραγούδι όσο κανένας άλλος, ιδίως στο βορειοελλαδικό χώρο. Με τη λύρα του επισκεπτόταν και τα πιο απομακρυσμένα ποντιακά χωριά, παίζονται και τραγουδώντας με ανιδιοτέλεια, για να ψυχαγωγήσει τους συμπατριώτες του. Είναι χαρακτηριστικό το δίστιχο, που τραγουδάει σ' έναν από τους δίσκους του:
Ο Σταύρης ο κεμεντζετζής
με κάμποσα παιδία
επαίρεν την παρέαν ατ'
κι εξέβεν σα χωρία.
Γύρισε επίσης 4 δίσκους, που συγκίνησαν δύο γενιές Ποντίων.
Διαβάζουμε στο βιβλίο του Γ. Ανδρεάδη "Καλαμαριά μου αξέχαστη":
"Στα αυτιά μου ηχούν ακόμη τα τραγούδια και ο κεμεντζές του. Ηταν η εποχή της φτώχειας, της μεγάλης φτώχειας. Οταν πέθανε, πίσω του ήταν όλη η Καλαμαριά και όχο μόνον. Ο νεκρός όμως ήταν φτωχός και έτσι την ταφή έκαμε ο Παπανικόλας. Μπορεί να ήταν φτωχός ο Κεμεντζετζής, αλλά η Καλαμαριά τον τίμησε. Εβαλαν τον νεκρό Σταύρη μέσα στον τάφο και δίπλα του τοποθέτησαν τον κεμεντζέμ το αγαπημένο όργανο, που μια ζωή τον συνόδευε. Θυμούμε που ο Παπανικόλας έσκυψε και πήρε μέσα από τον τάφο τον κεμεντζέ και τον έδωσε στον Γώγο, τον γιο του Σταύρη, τον μετέπειτα Πατριάρχη των Ποντίων Λυράρηδων. "Πάρτο παιδί μου," του είπε, "Αυτή η λύρα έχει ψυχή και στον τάφο δεν μπαίνει." Ο Γώγος πήρε τον κεμεντζέ του πατέρα του και έπαιξε......
Με την πρώτη δοξαριά του Κεμεντζέ, ο κόσμος ξέσπασε σε κλάματα....
Ενας από τους μεγαλύτερους τροβαδούρους του ποντιακού τραγουδιού, έφευγε απ' αυτήν την ζωή."
Stavros Petridis was born in the village of Fantak in Trapezounta in the year 1896, and he passed away in Kalamaria, Thessaloniki in 1949. He is the father of the "Patriarch" of the Pontian lyra (kementze) Gogos Petridis.
With the uprooting of the Christian populations in 1922, Stavros established himself in Kalamaria. already known from Pontos as a lyra player. From a young age was a master lyra player and an uncomparable singer; he was easily able to meet every musical need as a master entertainer for all Pontian functions. He would strike the curiosity and admiration of not only Pontian Greeks but the Turkish people as well. In Greece, he was the artist who spread the music and songs of Pontos as no one else did, especially in Northern Greece. With his kementze he would visit even the most out of place villages, playing and singing for the purpose of entertaining his compatriots. The lyric that he made famous is the one that he also sings on his famous 78 rpm recordings:
O Stavris o kementzetzis (Stavris the kementze player)
me kamposa paidia (with many other young men)
Eperen tin parean at (he took his friends)
ki ekseven sa xoria (and left for the villages)
He recorded four records that touched the lives of two generations of Pontians.
We read in the book of G. Andreadis "Kalamaria mou aksehasti" (My Unforgettable Kalamaria):
"Im my ears I still hear his (Stavros') songs and his kementze. I was a time of poverty, a time of great poverty. When he passed away, behind him in the funeral procession was all of Kalamaria, and then some. The deceased, however, was poor, and the funeral services were performed by Father Nikolas (Papanikolas). Stavris may have been poor, but he was honored by Kalamaria. As Stavris was placed in the grave, next to him they placed his favorite instrument, his kementze, that always accompanied him. I remember how Papanikolas bent into the grave and took the kementze, and gave it to Gogos, the son of Stavris, who later became the Patriarch of all Pontian lyra players. "Take this, my son", Papanikolas told Gogos, "This lyra has a soul and does not belong in the grave!" Gogos took his father's lyra and started to play....
With the first bow sliding across the strings, the crowd began to uncontrollably weep.
One of the greatest advocates of Pontian song was leaving from this life."
Το πρώτο μέρος τηω βιογραφίας του Σταύρη Πετρίδη είναι του Σ. Ευσταθιάδη απο την Εγκυκλοπαίδεια του Ποντιακού Ελληνισμού
The first part of the biography is credited to Dr. Stathis Efstathiadis, published in the Encyclopedia of Pontian Hellenism - English translation
Δισκογραφίες - Ηχογραφήσεις
Al Asha Bi Daha -Traditional Songs of the Eastern Black Sea (2006)
ΡΩΜΑΙΪΚΑ ΤΡΑΓΩΔΙΑΣ (2005)
ΤΣΑΚΑΛΙΔΗΣ 1981 (1980)
ΤΣΑΚΑΛΙΔΗΣ 1980 (1979)
Columbia DG 6222 (1936)
Columbia DG 6221 (1936)
His Master's Voice AO 1081 (1936)