Καλλιτέχνες → ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ
Πληροφορίες
Ιδιότητα: Ηθοποιός, Λαογράφος, Λύρα, Σκηνοθέτης, Συγγραφέας, ΤραγούδιΚαταγωγή: Αμισός
Ημ/νία γέννησης: 1896
Ημ/νία θανάτου: 1980
Πόλη διαμονής: Αθήνα
Χώρα διαμονής: Ελλάδα
Βιογραφικό
Ο Δημήτριος Κουτσογιαννόπουλος γεννήθηκε στην Αμισό του Πόντου, από πατέρα Χιώτη και μητέρα Πολίτισσα. Σπούδασε ευρωπαϊκή και βυζαντινή μουσική στο Ωδείο Αθηνών κατά τις περιόδους 1910-1913 και 1920-1923, ενώ τα πρώτα του μαθήματα βυζαντινής μουσικής τα έλαβε από τον διακεκριμένο καθηγητή Κωνσταντίνο Ψάχο.
Το 1913 επέστρεψε στη γενέτειρά του και βίωσε τα πολεμικά γεγονότα της εποχής, συμμετέχοντας στα ορεινά της Αμισού μαζί με τους αντάρτες του Βασίλ αγά Ανθόπουλου. Μετά το 1917 ανέπτυξε πλούσια δραστηριότητα ως δάσκαλος μουσικής και δημιουργός καλλιτεχνικών εκδηλώσεων στην Τραπεζούντα, τη Ριζούντα, το Σοχούμ, τη νότια Ρωσία και τον Καύκασο. Το 1918 ίδρυσε στο Βατούμ χορωδία και συμμετείχε ως θεατρικός παραγωγός και ηθοποιός στην παράσταση *Ο αγαπητικός της βοσκοπούλας*.
Από το 1920 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου εργάστηκε ως καθηγητής ωδικής στη δημόσια και ιδιωτική εκπαίδευση. Αργότερα δίδαξε μουσική στη Δράμα και στη Βέροια, όπου και ίδρυσε σχολή ποντιακών χορών. Κατέγραψε τους χορούς με ειδικά σημεία πατημάτων δικής του επινόησης και συγκέντρωσε περίπου εκατό μελωδίες ποντιακών δημοτικών τραγουδιών και χορών, τις οποίες κατέγραψε στην ευρωπαϊκή παρασημαντική. Οι εργασίες αυτές δημοσιεύθηκαν στο *Αρχείον Πόντου*.
Το 1921 κατέγραψε μουσικές μαρτυρίες προσφύγων στη Δραπετσώνα. Ένα χειρόγραφο του με πενήντα μελωδίες, σημαντικό για την έρευνα της ποντιακής μουσικής, περιλήφθηκε από την Επιτροπή Ποντιακών Μελετών στη συλλογή *Μελωδίαι δημωδών ασμάτων και χορών των Ελλήνων Ποντίων* (επιμ. Οδυσσέας Λαμψίδης, 1977). Στο έργο αυτό περιέλαβε και θεωρητική ανάλυση της ποντιακής μουσικής και της τεχνοτροπίας της λύρας, πρωτότυπη σε παγκόσμιο επίπεδο.
Παράλληλα συνέθεσε πολλά μουσικά έργα και είκοσι τετράφωνα τραγούδια. Εξέδωσε το μηνιαίο περιοδικό *Οι φίλοι της ποντιακής μουσικής* (1948-1952) και έγραψε πολυάριθμα λογοτεχνικά και ιστορικά έργα, όπως *Ποντιακές εκδηλώσεις* (1921, 1961), *Η λύρα του Πόντου* (1927), *Το ταχυδρομείον* (1930), *Ανάμεσα στους αντάρτες του Πόντου* (1936), και *Αναμνήσεις από τον Πόντο* (1972). Οι μελέτες του δημοσιεύτηκαν στο *Αρχείον Πόντου*, ενώ συνεργάστηκε και με πολλές εφημερίδες, μεταξύ αυτών και με τον *Προσφυγικό Κόσμο* (1965-1974).
Για τη συνολική του προσφορά τιμήθηκε από συλλόγους, σωματεία και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Ανέκδοτα έργα του περιλαμβάνουν τις μελέτες *Η μουσική και καλλιτεχνική σταδιοδρομία του Δημ. Στ. Κουτσογιαννόπουλου 1913-1963*, *Η βιογραφία του Δημητρίου Κουτσογιαννόπουλου* και *Η μουσική και καλλιτεχνική κίνησις εις τον Πόντον 1900-1920*.
Το 1948, στον Σύλλογο Ποντίων Νίκαιας, ίδρυσε το πρώτο σύνολο ποντιακής λύρας, συμβάλλοντας καθοριστικά στη διάδοση και διατήρηση της ποντιακής μουσικής παράδοσης. Το έργο του αποτελεί θεμέλιο λίθο για τη μελέτη και κατανόηση της ποντιακής μουσικής και του πολιτισμού.
Dimitrios Koutsogiannopoulos was born in Amisos of Pontοs to a father from Chios and a mother from Constantinople. He studied European and Byzantine music at the Athens Conservatory between 1910–1913 and 1920–1923, receiving his first lessons in Byzantine music from the distinguished professor Konstantinos Psachos.
In 1913, he returned to his birthplace and experienced the turbulent wartime period, joining the guerrilla forces of Vasil Aga Anthopoulos in the mountains of Amisos. After 1917, he became active as a music teacher and organizer of artistic performances in Trapezounta, Rize, Sochi, southern Russia, and the Caucasus. In 1918, he founded a choral group in Batumi and took part as a theatrical producer and actor in the play *The Shepherdess’s Lover*.
From 1920 onward, he settled in Athens, teaching music in both public and private institutions. Later, he taught in Drama and Veria, where he founded a Pontian dance school. He documented Pontian dances using his own innovative step notation system and collected around one hundred melodies of traditional Pontian songs and dances, which he transcribed into European musical notation. These works were published in the "Archive of Pontos".
In 1921, he recorded musical testimonies from refugees in Drapetsona. A manuscript containing fifty melodies—considered highly valuable for Pontian music research—was later included by the Committee of Pontian Studies in the collection "Melodies of Folk Songs and Dances of the Greek Pontians" (edited by Odysseas Lampsidis, 1977). In this anthology, Koutsogiannopoulos also included an introduction presenting the theory of Pontian music and the technique of the Pontian lyra—both regarded as pioneering contributions.
He composed numerous musical works and twenty four-part choral songs. From 1948 to 1952, he published the monthly magazine "Friends of Pontian Music" and authored several literary and historical works with Pontian themes, including "Pontian Celebrations" (1921, 1961), "The Lyra of Pontos" (1927), "The Post Office" (1930), "Among the Guerrillas of Pontos" (1936), and "Memories from Pontos" (1972). His studies appeared in the "Archive of Pontos", and he was a regular contributor to newspapers such as "Prosfigikos Kosmos" (1965–1974).
For his lifelong contribution, he received numerous honors from associations, organizations, and the Aristotle University of Thessaloniki. Among his unpublished works are "The Musical and Artistic Career of Dimitrios St. Koutsogiannopoulos 1913–1963", "The Biography of Dimitrios Koutsogiannopoulos", and "The Musical and Artistic Movement in Pontos 1900–1920".
In 1948, at the Pontian Association of Nikaia, he founded the first Pontian lyra ensemble, significantly advancing the preservation and promotion of Pontian musical heritage. His work remains a cornerstone in the study and understanding of Pontian music and culture.
(Information taken from pontosnews.gr)
Δισκογραφίες - Ηχογραφήσεις
Columbia Αγγλίας 8239